नागपूरमधील दीक्षाभूमी हे डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांच्या ऐतिहासिक धम्मचक्र प्रवर्तन दिनाचे प्रमुख ठिकाण आहे. 2025 मध्ये या स्थळावर विविध धार्मिक, सांस्कृतिक आणि शैक्षणिक उपक्रमांचे आयोजन करण्यात आले आहे.
1. धम्मचक्र प्रवर्तन दिन (14 ऑक्टोबर 2025)
दरवर्षीप्रमाणे, 14 ऑक्टोबर रोजी दीक्षाभूमी येथे धम्मचक्र प्रवर्तन दिन मोठ्या श्रद्धेने साजरा केला जातो. या दिवशी लाखो अनुयायी डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांच्या धम्माच्या मार्गावर चालण्याची शपथ घेतात. या कार्यक्रमात विविध धार्मिक आणि सांस्कृतिक कार्यक्रमांचे आयोजन केले जाते.
2. तीन दिवसीय बुद्ध महोत्सव (12-14 मे 2025)
डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर स्मारक समिती आणि बुद्धिस्ट सेमिनरी यांच्या संयुक्त विद्यमाने 12 ते 14 मे 2025 दरम्यान तीन दिवसीय बुद्ध महोत्सव आयोजित करण्यात आला. या महोत्सवात 100 मुलांना श्रामणेर दीक्षा देण्यात आली, ज्यांनी भिक्खू आणि भिक्खुनी संघाच्या मार्गदर्शनाखाली बौद्ध धर्माच्या तत्त्वज्ञानाचे पालन करण्याची शपथ घेतली. त्यांच्या सात दिवसांच्या प्रशिक्षणात बुद्ध, धम्म आणि संघ यांचे शिक्षण दिले गेले.
3. शैक्षणिक उपक्रम आणि विद्यार्थी संवाद कार्यक्रम
डॉ. आंबेडकर कॉलेज, दीक्षाभूमी येथे 9 सप्टेंबर 2025 रोजी ‘करियर कट्टा’ या विद्यार्थ्यांसाठी संवाद कार्यक्रमाचे आयोजन करण्यात आले. या कार्यक्रमात 350 हून अधिक विद्यार्थ्यांनी सहभाग घेतला आणि महाराष्ट्र माहिती तंत्रज्ञान सहाय्य केंद्राचे अध्यक्ष यशवंत शितोळे यांनी विद्यार्थ्यांना मार्गदर्शन केले.
🏗️ विकास प्रकल्प आणि वाद
दीक्षाभूमीच्या सर्वांगीण विकासासाठी 2016 मध्ये ₹200 कोटींचा निधी मंजूर करण्यात आला होता. या प्रकल्पात भूमिगत पार्किंग सुविधा समाविष्ट होती, ज्याला स्थानिक नागरिकांचा विरोध होता. या विरोधामुळे विकास कामे काही काळ थांबली होती. तथापि, नागपूर सुधार प्राधिकरणाने न्यायालयात सादर केलेल्या प्रतिज्ञापत्रानुसार, 19 ऑक्टोबर 2025 पर्यंत या प्रकल्पाचे पहिले टप्पे पूर्ण होण्याची अपेक्षा आहे.
🚍 कर्नाटका राज्य सरकारची ‘दीक्षा भूमी यात्रा योजना’
कर्नाटका राज्य सरकारने ‘दीक्षा भूमी यात्रा योजना’ अंतर्गत 7,700 अनुसूचित जाती आणि जमातीच्या नागरिकांना दीक्षाभूमीला मोफत भेट देण्याची सुविधा उपलब्ध करून दिली आहे. या योजनेअंतर्गत, निवडक लाभार्थींना 30 सप्टेंबर ते 4 ऑक्टोबर 2025 दरम्यान कर्नाटका राज्य परिवहन महामंडळाच्या (KSRTC) बस आणि रेल्वेने नागपूरला नेले जाईल.
दीक्षाभूमी हे डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांच्या धम्माच्या मार्गाचे प्रतीक असून, येथे दरवर्षी विविध उपक्रमांचे आयोजन करून लाखो अनुयायी एकत्र येतात आणि समानता, बंधुता आणि न्याय या तत्त्वज्ञानाचे पालन करण्याची शपथ घेतात.
About the Author
